Trạng thái FLOW

Trong hành trình đi tìm sự hài hòa giữa tâm trí và thế giới bên ngoài, có thể đâu đó bạn đã từng nghe qua các khái niệm như "flow" và "deep work". Vậy những khái niệm này là gì và vì sao bạn nên biết về nó, hãy cùng Marble đi qua nội dung dưới đây để khám phá định nghĩa tổng quát, tầm quan trọng của chúng trong cuộc sống hiện đại.

Định nghĩa về Flow và Deep Work

Flow là gì?

"Flow", hay trạng thái dòng chảy, là một trải nghiệm tâm lý mà ở đó cá nhân hoàn toàn đắm chìm vào hoạt động, với sự tập trung tuyệt đối, mất nhận thức về thời gian và quên đi chính mình mang đến trạng thái tối ưu nơi não bộ hoạt động ở hiệu suất cao nhất, giải phóng dopamine và tăng cường hạnh phúc xảy ra khi có sự cân bằng hoàn hảo giữa mức độ thách thức của nhiệm vụ và kỹ năng cá nhân.

Khái niệm flow được Mihaly Csikszentmihalyi giới thiệu vào những năm 1970, dựa trên nghiên cứu thực nghiệm về những người thực hiện hoạt động vì niềm vui nội tại, không vì phần thưởng bên ngoài. 

Trong triết lý sống, flow gợi nhớ đến khái niệm "sống trong hiện tại"  một lối sống mà các triết gia như Epicurus đã mô tả như sự theo đuổi khoái lạc tinh thần qua sự đắm chìm vào hoạt động ý nghĩa, giúp con người vượt qua nỗi sợ hãi và lo lắng để đạt đến sự bình an thực sự. 

Trong thiền đinh flow là nơi tâm trí chảy theo dòng sông của hiện tại, không bị vướng mắc bởi quá khứ hay tương lai.

Deep work là gì?

"Deep work" được định nghĩa là khả năng tập trung không bị phân tâm vào các nhiệm vụ nhận thức đòi hỏi cao, cho phép sản xuất ra giá trị chất lượng vượt trội trong thời gian ngắn hơn mang tới khả năng học hỏi nhanh chóng và tạo ra ý tưởng phức tạp.

Từ khoa học nhận thức, trạng thái này hình thành dựa trên việc não bộ hình thành các kết nối thần kinh sâu một nhiệm vụ duy nhất  và không bị ảnh hưởng bới việc “đa nhiệm” - nguyên nhân làm giảm hiệu suất lên đến 40%. 

Triết lý đằng sau deep work là sự chủ động kiểm soát tâm trí, tương tự như lời dạy của Seneca về việc tránh sự phân tán để sống có chủ đích, giúp con người không chỉ làm việc hiệu quả mà còn tìm thấy ý nghĩa trong lao động.

Cal Newport, giáo sư khoa học máy tính là người đã phát triển khái niệm deep work trong cuốn sách "Deep Work: Rules for Focused Success in a Distracted World" năm 2016.

Flow và deep work giao thoa ở khả năng tập trung sâu, nơi deep work tạo điều kiện cho flow xảy ra, dẫn đến một trạng thái "deep flow", sự kết hợp giữa kỷ luật chủ động và dòng chảy tự nhiên. 

Cả hai khái niệm đều liên hệ chặt chẽ với thiền định, đặc biệt là chánh niệm (mindfulness) trong Phật giáo, 

Lợi ích của Flow và Deep Work 

Trong thế giới năm 2025, nơi công nghệ thống trị, flow và deep work trở thành liều thuốc giải độc cho sự phân tâm, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, là chìa khóa giúp bạn nâng cao hiệu suất làm việc học tập và vượt lên trên số đông. 

Nâng cao năng suất, sáng tạo và sức khỏe tâm thần

Flow tăng năng suất bằng cách biến công việc thành niềm vui, dẫn đến sáng tạo cao hơn và giảm stress, với nghiên cứu cho thấy flow tương quan mạnh mẽ với hạnh phúc chủ quan. 

Deep work nâng cao giá trị cạnh tranh, cho phép học kỹ năng phức tạp nhanh chóng, và cả hai đều cải thiện sức khỏe tinh thần bằng cách giảm lo âu qua tập trung. 

Tăng khả năng tập trung và tối ưu thời gian

Thách thức lớn nhất là sự nghiện dopamine do các nền tảng mạng xã hội mang lại, các video ngắn làm giảm khả năng tập trung của não bộ dẫn đến hành vi liên tục tìm kiếm các kích thích mới khiến thời gian 1 ngày bị chiếm dụng và công việc bị trì hoãn một cách lãng phí

Việc đưa bản thân vào trạng thái Flow và Deep Work giúp bạn lấy lại khả năng tập trung để xử lí công việc cũng như tận dụng khoảng thời gian trống để học tập và phát triển bản thân

Trong một thế giới nhiều phương tiện giải trí miễn phí và dễ dàng tiệp cận được thiết kế để khiến chúng ta phân tâm thì những người có thể đưa mình vào trạng thái Flow/ Deep Work một cách chủ động sẽ có nhiều lợi thế vượt trội so với số đông còn lại

Và Marble sẽ như một công tắc để đánh thức bạn khỏi trạng thái uể oải, xao lãng và trở về hiện diện trong mọi công việc và khoảnh khắc hiện tại.